Bệnh Newcastle ở gà hay có tên gọi khác là bệnh gà rù, bệnh tân thành gà,… Đây là một bệnh truyền nhiễm do virus gây nên với các triệu chứng như phân xanh, khó thở, dáng đi siêu vẹo,… Bệnh lây lan nhanh chóng, nếu không phát hiện kịp thời có thể gây chết 100% gây thiệt hại lớn cho trang trại chăn nuôi.
Nguyên nhân gây bệnh Newcastle
Nguyên nhân gây bệnh gà rù là do virus Newcastle là một loại RNA virus, thuộc nhóm Paramyxovirus gây nên. Loại virus này có thể gây bệnh ở tất cả các loại gia cầm như vịt, ngan, ngỗng,… và chúng xuất hiện ở các giống gà khác nhau, từ gà nhà, gà công nghiệp, gà chọi, gà đá.
Con đường lây truyền
1. Loài vật mắc bệnh
- Gà ở mọi lứa tuổi đều đều có nguy cơ bị nhiễm bệnh
- Gà con mới nở sẽ được bảo hộ nhờ có kháng thể mẹ truyền (gà mẹ được tiêm phòng vaccine đầy đủ)
- Trong tự nhiên các loài chim cũng cảm thụ với bệnh
- Vịt và ngỗng có thể bị nhiễm virus chủng độc lực cao, nhưng gần như không có biểu hiện, triệu chứng của bệnh.
2. Đường lây lan
- Virus xâm nhập vào cơ thể gà thông qua đường tiêu hóa, ngoài ra cũng có thể lây qua đường hô hấp
- Bệnh xảy ra quanh năm nhưng chủ yếu vào vụ đông xuân
3. Cơ chế gây bệnh
- Virus xâm nhập vào cơ thể theo đường tiêu hóa hoặc đường hô hấp qua niêm mạc hầu họng rồi vào máu gây nhiễm trùng huyết. Sau đó, virus theo máu đi đến các cơ quan tổ chức của cơ thể. Virus tấn công vào các thành, các mạch quản gây ra hiện tượng xuất huyết, hoại tử
- Virus tấn công gây rối loạn tuần hoàn, ảnh hưởng đến trung khu hô hấp, hệ thần kinh trung ương gây các biểu hiện thần kinh, khó thở.
Các dạng thể của bệnh Newcastle trên gà
Newcastle là một căn bệnh có diễn biến phức tạp, chúng có 5 thể bệnh với các đặc điểm khác nhau.
1. Thể virus Newcastle tác động đến đường ruột – Thể Doytle
- Bệnh ở dạng cấp tính, gây chết 100% ở mọi lứa tuổi
- Đầu gà bị sưng, mặt phù, chảy nước mắt, nước mũi
- Gà lên cơn co giật, liệt chân không đi lại được
- Tiêu chảy phân có màu xanh, có nhiều trường hợp đi ngoài ra máu
2. Thể virus Newcastle tác động đến dây thần kinh – Thể Beach
- Bệnh ở dạng cấp tính, gây tỷ lệ tử vong cao lên đến 100%
- Gà lên cơn co giặt, đứng không vững
3. Thể virus Newcastle tác động đến hô hấp – Thể Hitchner
- Bệnh nhiễm ở mức độ nhẹ
- Ảnh hưởng đến quá trình hô hấp của gà
- Tỷ lệ chết thấp
4. Thể Baudette
- Bệnh xuất hiện trên những đàn gà nhỏ
- Gà con có biểu hiện co giật, đứng không vững
- Ở thể này tỷ lệ chết thường thấp hơn so với các thể khác
5. Thể đường ruột không có triệu chứng
- Bệnh có biểu hiện không rõ ràng
- Những chủng virus nhóm lentogen gây bệnh thể này thường được dùng để điều chế vaccine
Biểu hiện của bệnh Newcastle ở gà
Thời gian ủ bệnh Newcastle từ 3 -5 ngày, cá biệt chỉ 2 ngày nhưng cũng có trường hợp dài hơn một tuần.
Bệnh tiến triển theo 3 thể chính: thế quá cấp tính, thể cấp tính, thể mạn tính.
Thể quá cấp tính chỉ xuất hiện ở đầu ổ dịch, bệnh tiến triển nhanh, gà chết chỉ trong vài giờ.
1. Thể quá cấp tính
- Gà ủ rũ, xù lông
- Lây lan mạnh, tỷ lệ chết 100% sau vài giờ bị nhiễm bệnh
- Ho, thở gấp, phân lẫn máu, đầu nghẹo sang một bên
- Sưng phù đầu, mào tích tím tái
- Có triệu chứng thần kinh, đi đứng không vững, mổ không trúng thức ăn
- Giảm đẻ, vỏ trứng mềm
- Bệnh tích chủ yếu tập trung ở đường tiêu hóa
- Xuất huyết dọc ống tiêu hóa: thực quản, dạ dày, ruột, hạch màng treo ruột và lỗ huyệt
- Niêm mạc khí quản và mũi có dịch rỉ viêm cata, xuất huyết lấm chấm
- Teo trứng, buồng trứng sung huyết
- Não xuất huyết
- Gà sốt cao 42,5 – 43oC
2. Thể cấp tính
- Dịch bùng phát đột ngột, tốc độ lây lan nhanh
- Tỷ lệ đẻ giảm, giảm ăn, chất lượng trứng giảm
- Có triệu chứng thần kinh, nghẹo đầu, đi lòng vòng, co giật, không mổ trúng thức ăn
- Gà sốt cao 42,5 – 43oC
- Tiêu chảy phân xanh, ho, tỷ lệ chết cao lên đến 100%
3. Thể mãn tính
- Xuất hiện ở cuối ổ dịch với các triệu chứng do rối loạn thần kinh. Trước đây chưa có thuốc đặc trị phải sử dụng vaccine tiêm vào đàn gà những con còn sống sót cũng có biểu hiện tương tự.
- Do bị tổn thương tiểu não nên gà bị bệnh có những hành vi bất thường, gà chết do đói, mổ không trúng thức ăn
- Đối với gà đẻ, tỷ lệ đẻ giảm
- Bệnh kéo dài vài ngày hoặc vài tuần
Bệnh tích của gà bị mắc bệnh niu cát xơn
Khi mổ khám gà mắc bệnh Newcastle có nhiều bệnh tích điển hình.Trường hợp gà mắc bệnh ở thể quá cấp tính bệnh tích không rõ ràng, chỉ thấy những xuất huyết ở ngoại tâm mạc, niêm mạc đường hô hấp.
– Ở thể cấp tính xác chết của gà gầy; mào, yếm tím bầm.
- Xoang mũi và miệng chứa nhiều dịch nhớt đục.
- Niêm mạc miệng, hầu, họng, khí quản xuất huyết, viêm và phủ màng giả fibrin
– Bệnh tích điển hình tập trung ở đường tiêu hóa:
- Niêm mạc dạ dày tuyến xuất huyết tại đỉnh của lỗ tuyến tiêu hóa. Nhiều trường hợp bệnh nặng hiện tượng xuất huyết thành dải ở trên và dưới của dạ dày tuyến.
- Dạ dày cơ dưới lớp sừng keratin cũng bị xuất huyết.
– Niêm mạc ruột non xuất huyết, viêm cata trong giai đoạn đầu. Giai đoạn sau các hạch lympho ở ngã ba manh tràng bị viêm loét thậm chí loét hình cúc áo.
– Gan chỉ có một số điểm hoại tử màu vàng nhạt.
– Dịch hoàn, buồng trứng bị xuất huyết thành từng vệt, từng đám.
– Xuất huyết ở màng thanh dịch như bao tìm, xoang ngực, bề mặt xương ức.
– Não viêm xuất huyết.
Chẩn đoán bệnh gà rù – Newcastle
Chẩn đoán phát hiện bệnh gà rù là bước quan trọng giúp người nuôi xác định rõ bệnh để có biện pháp phòng trị hiệu quả. Chúng ta có thể chẩn đoán bằng các cách sau:
- Dựa vào triệu chứng lâm sàng và bệnh tích đặc trưng.
- Phản ứng huyết thanh học: Phản ứng HA, HI và phản ứng trung hòa.
- Phản ứng kháng thể huỳnh quang cho kết quả nhanh nhất.
- Sử dụng phương pháp PCR với máy POCKIT iiPCR chẩn đoán trong vòng 1-2 giờ để thu được kết quả chính xác nhất.
Phòng bệnh Newcastle ở gà
Bệnh Newcastle có khả năng lây lan nhanh chóng nên việc phòng bệnh cần được người nuôi thực hiện để đảm bảo đàn gà luôn khỏe mạnh bằng các biện pháp giữ gìn vệ sinh môi trường và tiêm phòng vaccine, bổ sung thuốc bổ nhằm tăng sức đề kháng cho vật nuôi.
1. Vệ sinh trang trại
- Định kỳ vệ sinh, khử trùng, sát trùng chuồng trại và dụng cụ chăn nuôi bằng vôi bột hoặc các loại thuốc sát trùng chuyên dụng.
- Nên trộn chất độn chuồng cùng với men vi sinh công dụng hút ẩm, giảm khí độc thải ra từ quá trình phân hủy phân gà và ức chế mầm bệnh.
- Thường xuyên cọ rửa máng ăn, máng uống chuyên cho gà.
- Kiểm soát ra vào chặt chẽ của trang trại, ngăn gia cầm tiếp xúc với mầm bệnh.
- Nhập gà về cách ly 10 ngày trước để theo dõi
2. Phòng bệnh bằng vaccine Newcastle
Tiêm phòng vaccine cho gà đầy đủ để đàn gà được bảo hộ tốt nhất.
- Vaccine vô hoạt ít sử dụng do khả năng sản sinh miễn dịch kém.
- Hiện nay vaccine nhược độc được sử dụng phổ biến ở nước ta để phòng bệnh Newcastle cho gà vì dễ dàng sử dụng (cho uống, nhỏ mắt, nhỏ mũi), khả năng bảo hộ đàn gà tốt.
Việc phòng bệnh Newcastle cho gà bằng vaccine được thực hiện rất sớm (từ 5-10 ngày tuổi tùy thuộc từng loại vaccine) do khoảng thời gian này kháng thể mẹ truyền cho gà con bắt đầu giảm, gà con mất dần sự bảo hộ khỏi bệnh Newcastle. 10-14 ngày sau nhắc lại vaccine cho gà để nâng cao hiệu quả phòng bệnh.
» Lưu ý: Chỉ tiêm phòng cho những con gà khỏe mạnh
3. Thuốc bổ trợ cho gà
Trong quá trình nuôi gà để giảm thiểu thiệt hại của các yếu tố stress của môi trường cũng như giúp gà lớn nhanh, giảm tỷ lệ FCR ta cần bổ sung các loại thuốc bổ cho gà. Các loại thuốc bổ thường sử dụng: Vitamin C, A, D, E, K, thuốc bổ thận Lesthionin, điện giải Bcomplex,..
Cách xử lý bệnh Newcastle
Khi đã có kết luận chẩn đoán chính xác ( xin lưu ý là chính xác ) gà bị bệnh Niu-cát- xơn cần làm ngay những việc sau:
– Loại bỏ những con đã mắc bệnh để hạn chế lây lan, phát tán mầm bệnh cho con khác
– Tiêm vắc xin Niu-cát- xơn liều cao cho toàn đàn để tạo nhanh miễn dịch cho những con chưa bị nhiễm bệnh
– Dùng thuốc trợ sức, trợ lực, hạ sốt, chống mất nước, bù điện giải để gà chưa bị bệnh tăng sức đề kháng, tạo miễn dịch tốt khi tiêm vắc xin
– Chẩn đoán chính xác những bệnh kế phát, bệnh ghép để có phương án điều trị. Thường gà bị Niu-cát- xơn sẽ ghép với Gumboro, CRD, Ecoli , Cầu trùng. Vì vậy cần kết hợp kháng sinh trong điều trị bệnh mới cho kết quả cao.
Làm gì khi gà mắc bệnh?
Khi gà có dấu hiệu mắc bệnh gà rù, bà con cần tiến hành cách ly gà ngay lập tức, tránh để gà tiếp xúc với đàn nuôi khỏe mạnh.Sau đó, bà con hãy sử dụng vôi bột, rắc quanh chuồng cũng như phun thuốc sát trùng để tiêu diệt mầm bệnh.
Với gà chết do bệnh gà rù, bà con tránh sử dụng làm thực phẩm mà phải tiêu hủy bằng cách chôn, rắc vôi bột. Nếu gà mắc bệnh với phạm vi cả đàn, bà con cần thông báo cho các cơ quan chức năng, tránh trường hợp dịch bệnh lây lan trên diện rộng.
: Bệnh Gà Rù (Bệnh Newcastle) – Những Điều Bạn Nên Biết! Update 11/2024
Cách trị bệnh gà rù Newcastle
Bước 1: Vắc xin
Sau khi loại bỏ những cá thể đã mắc bệnh . Tiêm vaccine Medivac Clone 45 tiêm dưới da cổ (hoặc tiêm cơ ngực) theo liều chỉ định hoặc cho uống với liều gấp 1,5 – 2 lần liều chỉ định (chỉ dùng 01 lần)
Lưu ý: Nên dùng cho gà đã được nhỏ vaccine Niu-cát- xơn ít nhất 1 lần và gà trên 1 tháng tuổi.
Nếu gà chưa dùng vắc xin Niu-cát- xơn và dưới 1 tháng tuổi thì nhỏ Lasota ( liều gấp 2 lần theo chỉ định )
: Cách chữa trị gà bị liệt chân nhanh chóng và hiệu quả Update 11/2024
Bước 2: Xử lý triệu chứng
Hạ sốt: Dùng BIO ANAGIN C liều 1g/1 lít nước, dùng liên tục đến hết sốt.
Long đờm: Dùng BIO BROMHEXIME liều 1g/2 lít nước, dùng liên tục 3-4 ngày
Giải độc: Dùng Superliv liều 5ml/1lít nước, dùng liên tục 5-7 ngày
Bước 3: Bổ trợ và tăng sức đề kháng
Pha NOPTRESS liều 2g/1 lít nước uống 4- 6h / ngày và Điện giải – ANTIGUMBORO liều 280g + 100ml ANTI GUMBORRO + 20 lít nước uống, cho uống 4- 5h /ngày.
Bước 4: Kháng sinh
Dùng kháng sinh DOXAN 50 với liều 1g/15kg TT/ngày để phòng bội nhiễm. Dùng liên tục 3 – 5 ngày.
Hoặc BIO AMOXYCOLI liều 1g/2 lít nước uống/ngày, (tương đương 1g/10 kg TT/ngày). Dùng liên tục 3 – 5 ngày. Hoặc BIO COCCI 33 liều 2gr/ 1 lít nước ( nếu có dấu hiệu bệnh Cầu trùng, Viêm ruột ) Dùng 3- 5 ngày liên tục
Bước 5: Vệ sinh
Phun thuốc sát trùng BIO XIDE mỗi ngày 01 lần với liều: 10ml/1lít nước, 5- 7 lít nước pha/100m2 chuồng nuôi.
Bệnh Newcastle ở gà là căn bệnh phổ biến và thường gặp ở nhiều trại nuôi. Phát hiện bệnh càng sớm càng nâng cao hiệu quả điều trị bệnh. Do đó, để giảm thiểu thiệt hại và tỷ lệ tử vong thì các chủ trang trại cần thực hiện nghiêm ngặt quy trình phòng bệnh, tiêm phòng đầy đủ, định kỳ xét nghiệm chẩn đoán bệnh trên gà để chủ động điều trị. Liên hệ ngay với Thanke.net để được hỗ trợ tốt nhất nhé!
Bệnh Newcastle ở gà là căn bệnh phổ biến và thường gặp ở nhiều trại nuôi. Phát hiện bệnh càng sớm càng nâng cao hiệu quả điều trị bệnh. Do đó, để giảm thiểu thiệt hại và tỷ lệ tử vong thì các chủ trang trại cần thực hiện nghiêm ngặt quy trình phòng bệnh, tiêm phòng đầy đủ, định kỳ xét nghiệm chẩn đoán bệnh trên gà để chủ động điều trị.
: Gà Bị Ho Hen Lên Đờm – Chữa Trị Và Phòng Tránh Hiệu Quả Update 11/2024
